Tavafın Sünnetleri ve Müstehapları
1- Hacerül Esvedi Selamlamak ve Öpmek
Hanefilere göre:
Kişi Hacerül Esved’in hizasına varınca namazdaki gibi ona yönelir, ellerini omuz hizasına kaldırır ve tekbir getirir. Kimseye eziyet etmeden imkan bulursa öper veya asa gibi bir şeyle ona dokunur. Bunlara imkan bulamazsa tekbir getirir, tehlil getirir, Allah’a hamdu senada bulunur ve namazda yaptığı gibi, Nebi (sallallahu aleyhi ve selleme salatu selam getirerek selamlar.
Malikilere göre:
Kişi Hacerül Esved’i öperek selamlar. İmkan bulamazsa eliyle dokunur, buna da güç yetiremezse elinde bulunan asa gibi bir şeyle dokunur sonra asayı öpmesi konusunda iki rivayet vardır. Bunların hiçbirini yapamazsa Hacerül Esved’in hizasına geldiğinde tekbir getirir ve devam eder. Eliyle işaret et mez. İmam Malik, Hacerül Esved’e alnı ve yanakları koymayı reddetmiş ve bid’at olduğunu söylemiştir.
Şafiîlere ve Hanbelilere göre:
Hacerül Esved’i selamlamak sünnettir. Sonra sessizce öpülür, alnı ona koyarak secde edilir. Bunlara güç yetirilemezse elle selam verilir ve el öpülür. Elde olan asa ve benzeri bir şeyle de selamlayıp asa öpülür. Hacerül Esved’e dokunmak mümkün değilse bunlar uzaktan işaret ederek yapılır. Tavafın hepsinde bunlar yapılır.
Hacer-i Esved’i Selamlama ve Öpmenin Delili:
Abdullah bin Ömer (radiyallahu anh) dedi ki: “Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’ in, Mekke’ye geldiğinde Hacer Esvedi selamladığını gördüm.” (Muttefekun aleyh) Buhari’deki rivayet ise “Hacerül Esved’i selamlayıp öptüğünü gördüm.” şeklinde geçmektedir.
Hacer-i Esved’e Alnını Koyarak Secde Etmenin Delili:
Beyhaki’nin, kendi senediyle rivayet ettiği Ibni Abbas (radiyallahu anh)’ın şu rivayetidir. İbni Abbas (radiyallahu anh), Haceri Es ved’i öpüp alnını ona koyarak secde ettikten sonra Ömer ( hu anh)’in Hacerül Esved’i öptüğünü, sonra secde ettiğini, ardından “Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’i böyle yaparken gördüm, ben de yaptım.” dediğini söylemiştir.
Hacer-i Esved’i Elle Selamlayıp Sonra El Öpmenin Delili:
Müslim’in Nafi’den yaptığı şu rivayettir: Nafi dedi ki: “İbni Ömer’in Hacerül Esved’i eliyle selamladığını, sonra elini öptüğünü ve ‘Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’i böyle yaparken gördüğümden beri bunu terketmedim’ dediğini duydum.”
Hacer-i Esved’i Asa/Baston Gibi Bir Şeyle Selamlayıp Sonra Onu Öpmenin Hükmü:
Ebu Tufeyl’in hadisidir. Hadiste dedi ki: Resulullah (sallallahu âleyhi ve sellem)’in, Kabe’yi devesinin üzerinde tavaf ettiğini, Hacerül Esved’i ve Rüknü Yemani’yi ucu eğik bir asa ile selamlayıp sonra öptüğünü gördüm. (Müslim, Ebu Davud) Buhari, bu hadisi “öpme”yi zikretmeden İbni Abbas’tan rivayet etmiştir.
Hacer-i Esved’e Hiç Dokunmadan İşaretle Selamlamanın Delili:
İbni Abbas (radiyallahu anh)’ın yaptığı şu rivayettir: “Nebi (sallallahu âleyhi ve sellem) devenin üzerinde Kabe’yi tavaf etti. Hacerül Esved’in hizasına her geldiğinde elinde bulunan bir şeyle onu selamlayıp tekbir getirdi.” (Buhari) Bu hadis aynı zamanda selamlamaya tekbirle almamanın müstehap olduğuna delildir. “
Bismillahi vallahu ekber” enmesi de müstehaptır. İmam Ahmed ve Beyhaki, sahih senetle Nafi’den şunu rivayet etmişlerdir: Nafi dedi ki: Ibni Ömer, Mekke’ye duha vakti girer, Kabe’ye gelir, Hacerül Esved’i “bismillahi vallahu ekber” diyerek selamlardı. Hafız, Telhis’de “senedi sahihtir” demiştir.
Tehlile (Le ilehe illallah demeğe) gelince… Imam Ahmed ve Beyhaki’nin Said bin Müseyyeb’den, onun da Omer (radiyallahu anh’dan rivayetle bildirdiklerine göre Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem), Omer (radiyallahu anh)’a şöyle demiştir: “Ey Ömer! Sen kuvvetli bir adamsın. Hacerül Esved’e kalabalık anında girip zayıflara eziyet Onu boş görürsen öp, kalabalıksa ona dön, tekbir getir, tehlil getir.” (Nasbu’r-Raye 3/38; Fethu’r-Rabbani 12/34, Beda etme. ju’s-Senai 147)
Her Şavtta Hacer-i Esved’i Selamlamanın Müstehap Olduğunun Delili:
Ebu Davud ve Nesai’nin İbni Ömer (radiyallahu anh)’dan yaptığı şu rivayettir: İbni Ömer dedi ki: “Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) her şavtta Rüknü Yemani’yi ve Haceri Esved’i selamlamayı terk etmezdi.”
İmam Nevevi dedi ki: “Bu hadisi Ebu Davud, Bu hari’nin şartı üzere bir senetle, Nesai de Buhari’nin ve Müslim’in şartı üzere bir senetle rivayet etmişlerdir.”
2- RÜKN-Ü YEMANİ’Yİ SELAMLAMAK:
Rüknü Yemani’yi selamlamak sünnettendir. Dört mezhep imamına göre, öpülmez. İmam Şafiî’ye göre selamladıktan sonra el öpülür. İmam Malik ve İmam Ahmed’e göre kişi selamlar ve elini öpmez.
Ebu Hanife’ye göre, kişinin Rüknü Yemani’yi selamlaması güzeldir. Kabe’nin köşelerinden Ibrahim (aleyhisselam)’in bina ettiği köşeler olması hasebiyle sadece Rüknü Yemani ve Hacerül Esved selamlanır. Hadiste İbni Ömer (radiyallahu anh) dedi ki: “Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’i Kabe’de iki Yemenî rükunden başka köşeyi selamladığını görmedim.” (Buhari, Müslim) Müslim’de geçen lafız ise şöyledir: “Hacerül Esved ile Rüknü Yemani den başkasını selamlamazdı.”
3- DUA:
Tavafa özel bir dua yoktur. Tavaf eden kişi istediği şekilde dua eder. Kur’an ve sünnette geçen dualarla dua etmek daha el daldir. Rüknü Yemani ile Haceri Esved arasında şu dua okunur. “Rabbena atina fiddünya haseneten ve fil ahireti haseneten ve kina azabennar.” Ebu Davud, Nesai, Hakim, Ibni Hibban, Şafiîler, Hanbeliler ve Hanefiler tavafa başlarken şunları demeyi müstehap kabul etmişlerdir: “Bismillahi vallahu ekber, Allahümme imanen bike ve tasdikan bikitabike ve vefaen biahdike vettibaen lisünneti nebiyyike sallallahu aleyhi ve sellem.” (Beyhaki, Taberani)
4- GÜCÜ YETENİN YÜRÜYEREK TAVAFI YAPMASI:
Yürüyerek tavaf yapmak, Şafiilere göre ve Imam Ahmed den bir rivayete göre, sünnettir. Ebu Hanife ve Imam Malik’e göre vaciptir. Imam Ahmed’in meşhur görüşüne göre, özrü olmayann tavafı yürüyerek yapması vaciptir.
5- IZTIBA:
Tavaf yapan erkeğin ihramı sağ koltuk altından geçirip soll omuzu üzerine koymasıdır. Yani sağ omuzunu açmasıdır. Kudin ve umre tavafında yapılması müstehaptır. İmam Malik “iztibe sünnet değildir” demiştir.
6- REMEL:
Tavafın ilk üç şavuında hızlı ve küçük adımlarla yürüyerek ya pılan remel, sünnettir. Kalan dört şavtta normal yürünür. İbni Ömer (radiyallahu anh) bir rivayette şöyle demiştir: “Rasulullah (sallallahu aley hi ve sellem) Kabe’de tavaf yaparken ilk üç şavtta remel yapar, ka lan dört şavtta ise yürürdü.” (Muttefekun aleyh) Remel, adımların birbirine yakın olması ile beraber hızlı yürümektir. Haceri Esved hizasında başlar ve orada biter. Selamlama veya Haceri Esved’i
öpmek hariç başka bir şey için durulmaz. Bu, dört imamın görüşü dür. Aynı zamanda, Hz. Ömer, İbni Ömer, İbni Mesud ve İbni Zübeyr (radiyallahu anh)’dan rivayet edilmiştir. Tavus, Ata, Hasan Basri ve Sait bin Cübeyr, “iki rükun arasında yürür” demişlerdir. Her iki durum da Sahih-i Müslim’de vardır.
Birincisi, İbni Ömer ve Cabir (radiyallahu anh)’dan; ikincisi, Ibni Abbas (radiyallahu anh)’dan rivayet edilmiştir. Cumhur birinci görüşledir, çünkü Ibni Ömer ile Cabir hadisi veda hacci, Ibni Ab bas hadisi ise kaza umresiyle ilgilidir. Remel ve iztiba erkekler içindir. Kadınlar ikisini de yapmazlar.
Remel sadece, ardından sa’y olan tavaflarda yapılır. Kabe’ye yakın olup da remel yapmamaktansa uzak olup remeli yapmak efdaldir.
7- KABE’YE YAKINLIK:
Tavaf esnasında erkeğin Kabe’ye yakın olması müstehaptır. Kadın için müstehap olan, sakin ve kalabalık olmayan kısımlar dır. Mesafenin uzak olmasına itibar edilmez.
8- ŞAVTLARIN PEŞPEŞE OLMASI:
Şavtların peşpeşe yapılması Şaflilere ve Hanefilere göre sünnet, Maliki ve Hanbelilere göre farzdır.
9- TAVAF NAMAZI:
Şafiilere ve Hanbelilere göre sünnet, Hanefi ve Malikilere göre vaciptir. Vacip diyenlerin delili şu ayettir: “Makam-1 İbrahim’i namazgah edinin” (Bakara, 125) Emir, vucubiyeti gerektirir. Cumhurun delili ise tavaf namazının beş vakit namazın dışında olmasıdır. Bu yüzden diğer nafileler gibi olup şeriat açısından farz değildir.
2022 Umre Fiyatlarını İncelemek İçin TıklayınızTahir Tur’da İlginizi Çekebilecek Diğer Başlıklar
-
Peygamberimizi Selamlama – Resulullahı Kabrinde Nasıl Selamlamak Gerekir?
-
Haccın Fazileti ve Hikmetleri – Hac İbadeti Müslümanlara Neler Kazandırır?
-
Haccın Farzları – Haccın Vacipleri – Hac ve Umre Hakkında Mezheplerin Farklı Görüşleri